Türkiye’nin kayısı üretim merkezlerini yedi farklı bölgeye ayırabiliriz. 

Malatya Bölgesi 

Bugün Türkiye yaş kayısı üretiminin yaklaşık % 50’si, kuru kayısı üretiminin ise % 95’i Malatya İlinde yapılmaktadır. Üretilen kuru kayısının çok önemli bölümü ihraç edilmekte ve dünya kuru kayısı ticaretinin yaklaşık % 80-85’i Malatya’dan sağlanmaktadır. Bütün bunların haklı bir sonucu olarak Malatya İli kayısı ile anılmaya başlanmış, daha doğrusu Malatya ile kayısı özdeş iki kelime haline gelmiştir. 

Malatya bölgesinde çekirdeği tatlı olan ve aşılanmak suretiyle yetiştirilmiş kayısılara aşı, çekirdeği acı olan ve tohumdan yetiştirilmiş kayısılara ise zerdali veya hüdai denmektedir. Malatya’da 1970’li yıllarda toplam kayısı ağacı varlığının yaklaşık % 30’nu oluşturan zerdali ağaçları bugün 53 bin adet ile % 1’in altına düşmüştür. 

Yine 1970 yılında mevcut bir milyon kayısı ağacı son istatistik verilere göre 1998 yılında altı kat artarak 6.5 milyona ulaşmıştır. Son yıllarda kayısının ekonomik getirisinin artmasına paralel olarak Malatya’da kayısı bahçeleri uygun olmayan alanlara kaymıştır. Özellikle 2-3 yılda bir meydana gelen ilkbahar geç donlarından zarar gören Battalgazi, Yazıhan, Merkez ilçelerde çok yoğun kayısı fidanı dikimi yapılmaktadır. Engebesiz-düz arazi yapısına sahip olan bu üç ilçedeki kayısı ağaçları radyasyon donlarından sık sık zarar görmektedir. Buna karşılık engebeli arazilere sahip Darende, Kale ve Akçadağ ilçelerindeki kayısı ağaçları radyasyon donu bakımından daha az riske sahiptir. Fakat bu bölgelerdeki kayısı ağaçları ise daha az sıklıkta da olsa soğuk hava dalgası şeklinde meydana gelen donlardan zarar görmektedir. 

Malatya’da Yetiştirilen Kayısı Çeşitleri ve Üretim Alanları 

Bölgedeki kayısı bahçelerinin yaklaşık % 90-95’lik bölümü kurutmalık kayısı çeşitleri ile tesis edilmiştir. Yetiştirilen kayısı çeşitlerinin % 73’nü Hacıhaliloğlu, % 17’sini Kabaaşı, geriye kalan kısmı ise Soğancı, Hasanbey, Çataloğlu ve zerdali (% 1’den az) ağaçları oluşturmaktadır. Önemli kayısı üretim alanları Darende, Akçadağ, Battalgazi, Kale, Merkez, Yazıhan ve Hekimhan’dır. En erken hasat Kale’de yapılmakta, bunu Battalgazi, Merkez, Yazıhan, Akçadağ ve Darende izlemektedir. Kale ve Darende arasında hasat bakımından yaklaşık 20-25 günlük bir fark bulunmaktadır. Bölgede Temmuz ayı içerisinde olgunlaşan kayısı hasat edildikten sonra kükürt odalarında kükürtlenmekte ve kurutulmaktadır. Kurutulan kayısı boylanıp ambalajlandıktan sonra ihraç edilmektedir. 

Elazığ-Erzincan-Sivas Bölgesi 

Bölgede daha çok kuru kayısı üretimine yönelik yetiştiricilik yapılır. Elazığ’da Fırat Havzasına bakan Baskil İlçesinde önemli miktarda kayısı yetiştirilir. Üretilen kayısının yaklaşık % 50’si kurutularak Malatya’daki kayısı pazarında satılmaktadır. Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı ilçenin en önemli kayısı çeşitleridir. Ağaç varlığının yaklaşık % 73’nü Hacıhaliloğlu, % 15’ni Kabaaşı, % 5’ni Hasanbey, ve geriye kalan % 8’ni ise Çöloğlu, Şekerpare ve Tokaloğlu çeşitleri teşkil etmektedir. 

Erzincan İlinde kayısı üretimi Merkez, Üzümlü, Kemaliye’de yoğunlaşmıştır. Yetiştirilen kayısılar sofralık ve kurutmalık olarak değerlendirilmektedir. Hasanbey, Aprikoz, Teberze ve zerdali kayısı varlığının önemli kısmını oluşturmaktadır. 

Sivas’taki kayısı ağaçları daha çok Gürün ve çevresinde yoğunlaşmıştır. Üretilen kayısının büyük çoğunluğu kurutmalık ve sofralık olarak değerlendirilmektedir. Kayısı ağaçlarının % 50’sini Şekerpare, % 25’ini Hacıhaliloğlu, % 15’ini ise Çöloğlu, Hasanbey, Kabaaşı ve zerdali oluşturmaktadır. 

Bu gruba Adıyaman’ın Gölbaşı ve Kahramanmaraş’ın Elbistan İlçeleri de dahil edilebilir. Özellikle Elbistan İlçesinde son on yıl içerisinde kuru kayısı üretimine yönelik çok sayıda kayısı bahçesi tesis edilmiştir. Son istatistiksel verilere göre İlçenin kayısı ağacı varlığı bir milyona yaklaşaşmıştır. 

Akdeniz Bölgesi 

Türkiye’nin en erken kayısı hasadı Akdeniz bölgesinde yapılmaktadır. Bölgenin en önemli kayısı üretim merkezi İçel’in Mut İlçesidir. Bu ilçede yetiştirilen sofralık kayısılar Mayıs ayının son haftasından itibaren hasat edilmeye başlanır. Antalya, Hatay ve Adana bölgenin diğer önemli kayısı üretim merkezleridir. Bölgede 20 Mayıstan itibaren hasat edilen turfanda kayısılar başta Ankara ve İstanbul gibi büyük tüketim merkezlerine gönderilmektedir. Bölgede yetiştirilen kayısı çeşitleri Sakıt, Septik, Mektep, Dörtyol, Mut, Şekerpare, Karacabey, Tokaloğlu’dur. 

Çukurova ve Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakülteleri ile Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından yurt dışından getirtilen sofralık kayısı çeşitleri ile Akdeniz bölgesine uyum gösteren kayısı çeşitlerinin belirlenmesi amacıyla bölgede son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda Precoce de Tyrinthe, Precoce de Colomer, Canino, Bebeco, Bulida, Priana, Beliana, Feriana, Sakıt 2, 07 K 14, Septik, Tokaloğlu, ve J. Foulon kayısı çeşitleri ümitvar bulunmuştur. Özellikle son yıllarda Tyrinthe çeşidi bölgede hızla yayılmaya başlamış ve bu kayısı çeşidi ile çok sayıda kapama kayısı bahçesi kurulmuştur. 

Bölge ilkbahar geç donları bakımından Ege bölgesi ile birlikte ülkemizin en güvenli bölgeleri olduğundan sofralık kayısı yetiştiriciliği için ideal yerlerdir. Bölgenin uygun ekolojik koşulları sayesinde burada yetiştirilen kayısılar İtalya, İspanya, Yunanistan ve Fransa’ya göre 15-20 gün daha erken derime gelmektedir. Ülkemizin sahip olduğu üretim potansiyeli Akdeniz ülkeleri içerisinde sadece Tunus ve bir ölçüde Cezayir’de vardır. Fakat bu ülkeler Türkiye ile rekabet edecek ne yeterli suya ne de uygun araziye sahiptir. Bu bakımdan Akdeniz ve Ege bölgesinde erkenci sofralık kayısı üretimine hız verilerek yapılacak iyi organizasyonla kuru kayısıda olduğu gibi yaş kayısı da ihraç edilerek önemli döviz girdisi sağlayabiliriz. 

Kars-Iğdır Bölgesi 

Aras vadisi boyunca Iğdır, Kağızman ve Tuzluca’yı içine alan bölgede önemli miktarda kayısı üretimi yapılmaktadır. Bölgede Mut kayısılarından sonra Haziran ayının son haftasında olgunlaşan Şalak çeşidi büyük tüketim merkezilerine gönderilmektedir. Çeşit önce Aras vadisinde sonra Iğdır ve Tuzluca’da, en son ise Kağızman’da hasat edilmektedir. 

Iğdır’daki kayısı ağacı varlığının % 85’ni Şalak, geriye kalan % 15’lik kısmını Ordubat, Teberze ve Teyvent (Ağerik) çeşitleri oluşturmaktadır. Üretilen kayısının büyük çoğunluğu sofralık olarak tüketilmekte veya büyük tüketim merkezlerine gönderilmektedir. Geriye kalan bölümü ise kurutulmakta, reçel, marmelat yapılmakta ve meyve suyu sanayisinde değerlendirilmektedir. 

Ege Bölgesi 

Akdeniz bölgesi gibi turfanda kayısı yetiştiriciliğine uygun bir bölgedir. Bölgede yetiştirilen en önemli kayısı çeşitleri Turfanda İzmir, Çiğli, Mektep ve Tokaloğlu’dur. Menemen Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü tarafından yapılan adaptasyon çalışmalarında Fracasso, San Castrese, Precoce de Tyrinthe, Sakıt 2, Rouge de Rousillon, Palumella, Tardif Bordeneil ve Joubert Foulon bölge şartlarına uygun kayısı çeşitleri olarak belirlenmiştir. 

İç Anadolu Bölgesi 

Kayısı üretiminin yapıldığı Kayseri, Konya, Ankara, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Yozgat, Karaman ve Aksaray illerini kapsar. Ankara’daki kayısı çeşitlerin % 75’ni Şekerpare, % 15’ni Tokaloğlu, % 10’nu ise diğer kayısı çeşitleri (Alyanak, zerdali) oluşturur. Üretilen kayısının büyük çoğunluğu sofralık olarak tüketilmekte, reçel yapımında kullanılmakta veya kurutularak değerlendirilmektedir. Bölgedeki kayısı çeşitleri ilkbahar geç donlarından etkilenmekte ve ürün miktarını çoğu yıl ilkbahar geç donları tayin etmektedir. Bazı yıllar 2-3 yıl üst üste gelen ilkbahar geç donları önemli ürün kayıplarına yol açmaktadır. 

Nevşehir İlindeki kayısı çeşitlerinin % 60’nı İri Bitirgen, % 10’nu Tokaloğlu, % 10’nu Hacıhaliloğlu, ve % 10’luk bölümünü ise Şekerpare oluşturmaktadır. İlde üretilen kayısının % 85 gibi önemli bölümü kurutularak değerlendirilmekte, geriye kalan kısmı ise sofralık olarak tüketilmektedir. 

Marmara Bölgesi 

Bölgede yetiştirilen en önemli kayısı çeşitleri Şekerpare, Karacabey ve Ethembey’dir. Marmara bölgesinde kayısı yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli iklim faktörü diğer bölgelerde olduğu gibi ilkbahar geç donlarıdır. Sakarya, Bursa ve Edirne bölgenin önemli kayısı üretim merkezleridir. Üretilen kayısı sofralık olarak tüketilmektedir.